Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη
Η επιδείνωση της κατάστασης στην Ευρώπη και ειδικότερα στις οικονομίες της Ιταλίας και της Γαλλίας θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την αλλαγή στάσης της Γερμανίας τόσο σε ότι αφορά τις αναπτυξιακές πολιτικές όσο και στη “διαχείριση” των κρατικών χρεών. Αυτό εκτιμά ο Ο επιστημονικός σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ESRB) και καθηγητής στο Graduate Institute της Γενεύης, Charles Wyplosz. Παράλληλα, ο Γάλλος οικονομολόγος θεωρεί ότι το μεγαλύτερο λάθος της Ευρώπης ήταν η μη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους το 2010 και καλεί τους Ευρωπαίους να δώσουν άμεσα λύση, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: “Είμαστε όλοι Έλληνες πια”...
- Τον ερχόμενο Νοέμβριο έχουμε τις συζητήσεις για το ελληνικό χρέος. Πιστεύετε ότι θα έχουμε κάτι θετικό;
Θεωρώ ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι αναπόφευκτη. Αυτό πρέπει να γίνει από τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος του χρέους βρίσκεται στα χέρια του επίσημου τομέα, την ΕΚΤ, κυβερνήσεις, το ΔΝΤ. Πρόκειται για μία πολιτική απόφαση.
Το θέμα είναι ότι και άλλες χώρες της Ευρωζώνης έχουν πολύ υψηλό χρέος και δεν αποκλείεται να επανέλθει η χρηματοπιστωτική κρίση και να δέσει τα χέρια των κυβερνήσεων. Αυτή τη στιγμή η περίπτωση της Ελλάδα έχει μία ιδιαιτερότητα: το χρέος της ανήκει στον δημόσιο τομέα και είναι μακροπρόθεσμο και γι΄ αυτό το λόγο δεν υπάρχει πίεση προς την άλλη πλευρά να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση. Όμως είναι απίθανο η Ελλάδα να αναπτυχθεί με τέτοιο χρέος.
Δεν ξέρω τι να προβλέψω γιατί οι κυβερνήσεις έχουν δείξει ότι δεν πράττουν με γνώμονα τη λογική τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Νόμιζα ότι υπήρχε συμφωνία για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και που προκαλεί έκπληξη που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Ελπίζω να γίνει σύντομα.
- Άρα λέτε ότι θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει;
Θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει η αναδιάρθρωση πολύ καιρό πριν, το 2010. Αν είχε γίνει θα είχε αποτραπεί η κρίση στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ότι δεν έγινε, ήταν το μεγαλύτερο λάθος.
- Μιλάτε για αναδιάρθρωση ή για κούρεμα;
Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει όποια λύση και αν επιλεγεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Στην ουσία όταν προχωράς σε μερικό “κούρεμα” του χρέους, το κάνεις στο πλαίσιο ενός γενικότερου πλάνου αναδιάρθρωσης. Αυτά είναι τεχνικά ζητήματα. Αν θέλω να διαγράψω το ελληνικό χρέος κατά το ήμισυ, μπορώ να το κάνω με πολλούς τρόπους. Ένας είναι να πάρω τα μισά ομόλογα και να τα... πετάξω στα σκουπίδια, ή με μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση. Το πρόβλημα είναι ότι κάθε χρόνο το ελληνικό δημόσιο πρέπει να αποπληρώνει ένα ποσό. Το θέμα είναι πως θα αναδιαρθρώσουμε το χρέος έτσι ώστε να πληρώνει για παράδειγμα τα μισά και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με πάρα πολλούς τρόπους. Είναι τεχνικές λεπτομέρειες, όμως το βασικό είναι να μειώσουμε το χρέος.
- Πιστεύετε ότι το ελληνικό πρόβλημα συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό “πονοκέφαλο” για την Ευρώπη;
Όχι, υπό την έννοια ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρέους το έχει ο δημόσιος τομέας. Άρα δεν μπορεί να ξεσπάσει νέα κρίση κρατικού χρέους. Το ελληνικό χρέος έχει βγει στην ουσία από την αγορά. Το πρόβλημα της Ελλάδας πλέον είναι η ανάπτυξη και η πολιτική αστάθεια. Αν συνεχιστεί η “μίζερη” ανάπτυξη και η υψηλή ανεργία τότε θα έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργώντας πολιτική κρίση.
- Τι εικόνα υπάρχει στην Ευρώπη για το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα;
Το πρόβλημα δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι ότι πανευρωπαϊκά βλέπουμε να κερδίζουν έδαφος πολιτικοί που είναι κατά της ενωμένης Ευρώπης. Σχεδόν σε κάθε χώρα, ίσως όχι στην Ισπανία, υπάρχει ένα κόμμα που έχει αποκτήσει αρκετή δύναμη και είναι κατά της Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, παντού υπάρχει ένα παράδειγμα. Το θέμα άρχισε να αποκτά διαστάσεις από την Ελλάδα, με τον ΣΥΡΙΖΑ και την ακροδεξιά. Κατά συνέπεια, το πρόβλημα, πλέον, δεν είναι η Ελλάδα αλλά αν το κάποιο από αυτά τα κόμματα μπορεί να ενισχυθεί τόσο που να δημιουργήσει πολιτική κρίση στην Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρας που ο κόσμος παρακολουθεί, όμως δεν είναι η μόνη. Όπως συνηθίζω να λέω “είμαστε όλοι Έλληνες πια”.
Το πρόβλημα που κάναμε στην Ελλάδα επαναλήφθηκε και αλλού και έτσι η κρίση διαδόθηκε και έγινε σύνδρομο. Ο κόσμος σήμερα ανησυχεί πολύ για τη Γαλλία η οποία ακολουθεί τη λάθος κατεύθυνση με τον ίδιο τρόπο. Αυτό νομίζω σήμερα ότι είναι το μεγάλο θέμα ανησυχίας στην Ευρώπη.
- Τα πολιτικά, όμως, προβλήματα πηγάζουν από την οικονομική κρίση. Πως κρίνετε τα μέτρα της ΕΚΤ για την ενίσχυση της ρευστότητας και της ανάπτυξης;
Αυτό που κάνει η ΕΚΤ δεν είναι ποσοτική χαλάρωση, τουλάχιστον όχι ακόμη. Πιστεύω ότι τα μέτρα που έχει ανακοινώσει δεν είναι αρκετά, συνεπώς η κατάσταση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε πραγματική ποσοτική χαλάρωση. Πρόκειται για μία μίξη πολιτικών και οικονομικών παραγόντων. Δεν έχουμε μία κεντρική τράπεζα που μπορεί να κάνει ότι θέλει. Παρά το γεγονός ότι είναι ανεξάρτητη φοβάται την αντίδραση της Γερμανίας, με αποτέλεσμα να έχει σχεδόν “παραλύσει”. Και έτσι όλες οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη έχουν παραλύσει από την άποψη της Γερμανίας ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί επεκτατική πολιτική.
- Μπορεί να αλλάξει η στάση της Γερμανίας;
Μόνο αν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω. Στην παρούσα φάση η Ιταλία και η Γαλλία βρίσκονται στο επίκεντρο. Αν η κατάσταση επιδεινωθεί δραματικά στη Γαλλία, τότε η γερμανική κυβέρνηση θα φοβηθεί. Δεν θέλουν να υπάρχει πολιτική αστάθεια στη Γαλλία. Τότε θα αλλάξουν στάση, όμως δεν θα το κάνουν για οικονομικούς λόγους αλλά για πολιτικούς και αυτό είναι τρομερό. Σήμερα η κυβέρνηση της Γαλλίας καταρρέει και η οικονομία δεν ανακάμπτει. Συνεπώς, η πολιτική κατάσταση θα χειροτερέψει και κάποια στιγμή η Γερμανία θα ανησυχήσει.
- Πόσο κοντά είμαστε σε αυτή τη στιγμή;
Αυτό είναι σχετικό. Εξαρτάται τι εννοούμε κοντά. Είναι απίθανο να το δούμε στο επόμενο τρίμηνο όμως δεν αποκλείεται στο επόμενο έτος.
- Σε ότι αφορά τα stress tests, πιστεύετε ότι θα προκύψει συστημικός κίνδυνος;
Θα μπορούσε να υπάρξει συστημικός κίνδυνος, γιατί πολύ απλά δεν έχουμε τους πόρους να αντιμετωπίσουμε μία μεγάλη τραπεζική κρίση. Αν πολλές μεγάλες τράπεζες εμφανιστούν αντιμέτωπες με κεφαλαιακά κενά τότε θα έχουμε πρόβλημα. Το θέμα είναι αν η ΕΚΤ κρύψει το πρόβλημα στην περίπτωση που δει ότι οι “προβληματικές” τράπεζες είναι πάρα πολλές. Μην ξεχνάμε ότι τα προηγούμενα stress tests δεν τα έπαιρνε κανείς στα σοβαρά. Έτσι όμως θα συνεχίσουν να είναι τράπεζες-ζόμπι.
Νομίζω όμως ότι δεν θα δούμε κάτι τέτοιο. Πιστεύω ότι οι περισσότερες τράπεζες είναι σήμερα σχετικά καλά. Όχι ισχυρές αλλά ούτε και σε κίνδυνο. Κατά συνέπεια το αποτέλεσμα εκτιμώ ότι δεν θα καθησυχάζει τις αγορές ότι οι τράπεζες “καθάρισαν” ούτε όμως και θα προκαλέσει πρόβλημα τόσο μεγάλο που θα οδηγήσει σε νέα κρίση.
Πηγή:www.capital.gr
Η επιδείνωση της κατάστασης στην Ευρώπη και ειδικότερα στις οικονομίες της Ιταλίας και της Γαλλίας θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την αλλαγή στάσης της Γερμανίας τόσο σε ότι αφορά τις αναπτυξιακές πολιτικές όσο και στη “διαχείριση” των κρατικών χρεών. Αυτό εκτιμά ο Ο επιστημονικός σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ESRB) και καθηγητής στο Graduate Institute της Γενεύης, Charles Wyplosz. Παράλληλα, ο Γάλλος οικονομολόγος θεωρεί ότι το μεγαλύτερο λάθος της Ευρώπης ήταν η μη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους το 2010 και καλεί τους Ευρωπαίους να δώσουν άμεσα λύση, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: “Είμαστε όλοι Έλληνες πια”...
- Τον ερχόμενο Νοέμβριο έχουμε τις συζητήσεις για το ελληνικό χρέος. Πιστεύετε ότι θα έχουμε κάτι θετικό;
Θεωρώ ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι αναπόφευκτη. Αυτό πρέπει να γίνει από τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος του χρέους βρίσκεται στα χέρια του επίσημου τομέα, την ΕΚΤ, κυβερνήσεις, το ΔΝΤ. Πρόκειται για μία πολιτική απόφαση.
Το θέμα είναι ότι και άλλες χώρες της Ευρωζώνης έχουν πολύ υψηλό χρέος και δεν αποκλείεται να επανέλθει η χρηματοπιστωτική κρίση και να δέσει τα χέρια των κυβερνήσεων. Αυτή τη στιγμή η περίπτωση της Ελλάδα έχει μία ιδιαιτερότητα: το χρέος της ανήκει στον δημόσιο τομέα και είναι μακροπρόθεσμο και γι΄ αυτό το λόγο δεν υπάρχει πίεση προς την άλλη πλευρά να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση. Όμως είναι απίθανο η Ελλάδα να αναπτυχθεί με τέτοιο χρέος.
Δεν ξέρω τι να προβλέψω γιατί οι κυβερνήσεις έχουν δείξει ότι δεν πράττουν με γνώμονα τη λογική τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Νόμιζα ότι υπήρχε συμφωνία για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και που προκαλεί έκπληξη που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Ελπίζω να γίνει σύντομα.
- Άρα λέτε ότι θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει;
Θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει η αναδιάρθρωση πολύ καιρό πριν, το 2010. Αν είχε γίνει θα είχε αποτραπεί η κρίση στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ότι δεν έγινε, ήταν το μεγαλύτερο λάθος.
- Μιλάτε για αναδιάρθρωση ή για κούρεμα;
Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει όποια λύση και αν επιλεγεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Στην ουσία όταν προχωράς σε μερικό “κούρεμα” του χρέους, το κάνεις στο πλαίσιο ενός γενικότερου πλάνου αναδιάρθρωσης. Αυτά είναι τεχνικά ζητήματα. Αν θέλω να διαγράψω το ελληνικό χρέος κατά το ήμισυ, μπορώ να το κάνω με πολλούς τρόπους. Ένας είναι να πάρω τα μισά ομόλογα και να τα... πετάξω στα σκουπίδια, ή με μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση. Το πρόβλημα είναι ότι κάθε χρόνο το ελληνικό δημόσιο πρέπει να αποπληρώνει ένα ποσό. Το θέμα είναι πως θα αναδιαρθρώσουμε το χρέος έτσι ώστε να πληρώνει για παράδειγμα τα μισά και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με πάρα πολλούς τρόπους. Είναι τεχνικές λεπτομέρειες, όμως το βασικό είναι να μειώσουμε το χρέος.
- Πιστεύετε ότι το ελληνικό πρόβλημα συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό “πονοκέφαλο” για την Ευρώπη;
Όχι, υπό την έννοια ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρέους το έχει ο δημόσιος τομέας. Άρα δεν μπορεί να ξεσπάσει νέα κρίση κρατικού χρέους. Το ελληνικό χρέος έχει βγει στην ουσία από την αγορά. Το πρόβλημα της Ελλάδας πλέον είναι η ανάπτυξη και η πολιτική αστάθεια. Αν συνεχιστεί η “μίζερη” ανάπτυξη και η υψηλή ανεργία τότε θα έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργώντας πολιτική κρίση.
- Τι εικόνα υπάρχει στην Ευρώπη για το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα;
Το πρόβλημα δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι ότι πανευρωπαϊκά βλέπουμε να κερδίζουν έδαφος πολιτικοί που είναι κατά της ενωμένης Ευρώπης. Σχεδόν σε κάθε χώρα, ίσως όχι στην Ισπανία, υπάρχει ένα κόμμα που έχει αποκτήσει αρκετή δύναμη και είναι κατά της Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, παντού υπάρχει ένα παράδειγμα. Το θέμα άρχισε να αποκτά διαστάσεις από την Ελλάδα, με τον ΣΥΡΙΖΑ και την ακροδεξιά. Κατά συνέπεια, το πρόβλημα, πλέον, δεν είναι η Ελλάδα αλλά αν το κάποιο από αυτά τα κόμματα μπορεί να ενισχυθεί τόσο που να δημιουργήσει πολιτική κρίση στην Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρας που ο κόσμος παρακολουθεί, όμως δεν είναι η μόνη. Όπως συνηθίζω να λέω “είμαστε όλοι Έλληνες πια”.
Το πρόβλημα που κάναμε στην Ελλάδα επαναλήφθηκε και αλλού και έτσι η κρίση διαδόθηκε και έγινε σύνδρομο. Ο κόσμος σήμερα ανησυχεί πολύ για τη Γαλλία η οποία ακολουθεί τη λάθος κατεύθυνση με τον ίδιο τρόπο. Αυτό νομίζω σήμερα ότι είναι το μεγάλο θέμα ανησυχίας στην Ευρώπη.
- Τα πολιτικά, όμως, προβλήματα πηγάζουν από την οικονομική κρίση. Πως κρίνετε τα μέτρα της ΕΚΤ για την ενίσχυση της ρευστότητας και της ανάπτυξης;
Αυτό που κάνει η ΕΚΤ δεν είναι ποσοτική χαλάρωση, τουλάχιστον όχι ακόμη. Πιστεύω ότι τα μέτρα που έχει ανακοινώσει δεν είναι αρκετά, συνεπώς η κατάσταση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε πραγματική ποσοτική χαλάρωση. Πρόκειται για μία μίξη πολιτικών και οικονομικών παραγόντων. Δεν έχουμε μία κεντρική τράπεζα που μπορεί να κάνει ότι θέλει. Παρά το γεγονός ότι είναι ανεξάρτητη φοβάται την αντίδραση της Γερμανίας, με αποτέλεσμα να έχει σχεδόν “παραλύσει”. Και έτσι όλες οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη έχουν παραλύσει από την άποψη της Γερμανίας ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί επεκτατική πολιτική.
- Μπορεί να αλλάξει η στάση της Γερμανίας;
Μόνο αν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω. Στην παρούσα φάση η Ιταλία και η Γαλλία βρίσκονται στο επίκεντρο. Αν η κατάσταση επιδεινωθεί δραματικά στη Γαλλία, τότε η γερμανική κυβέρνηση θα φοβηθεί. Δεν θέλουν να υπάρχει πολιτική αστάθεια στη Γαλλία. Τότε θα αλλάξουν στάση, όμως δεν θα το κάνουν για οικονομικούς λόγους αλλά για πολιτικούς και αυτό είναι τρομερό. Σήμερα η κυβέρνηση της Γαλλίας καταρρέει και η οικονομία δεν ανακάμπτει. Συνεπώς, η πολιτική κατάσταση θα χειροτερέψει και κάποια στιγμή η Γερμανία θα ανησυχήσει.
- Πόσο κοντά είμαστε σε αυτή τη στιγμή;
Αυτό είναι σχετικό. Εξαρτάται τι εννοούμε κοντά. Είναι απίθανο να το δούμε στο επόμενο τρίμηνο όμως δεν αποκλείεται στο επόμενο έτος.
- Σε ότι αφορά τα stress tests, πιστεύετε ότι θα προκύψει συστημικός κίνδυνος;
Θα μπορούσε να υπάρξει συστημικός κίνδυνος, γιατί πολύ απλά δεν έχουμε τους πόρους να αντιμετωπίσουμε μία μεγάλη τραπεζική κρίση. Αν πολλές μεγάλες τράπεζες εμφανιστούν αντιμέτωπες με κεφαλαιακά κενά τότε θα έχουμε πρόβλημα. Το θέμα είναι αν η ΕΚΤ κρύψει το πρόβλημα στην περίπτωση που δει ότι οι “προβληματικές” τράπεζες είναι πάρα πολλές. Μην ξεχνάμε ότι τα προηγούμενα stress tests δεν τα έπαιρνε κανείς στα σοβαρά. Έτσι όμως θα συνεχίσουν να είναι τράπεζες-ζόμπι.
Νομίζω όμως ότι δεν θα δούμε κάτι τέτοιο. Πιστεύω ότι οι περισσότερες τράπεζες είναι σήμερα σχετικά καλά. Όχι ισχυρές αλλά ούτε και σε κίνδυνο. Κατά συνέπεια το αποτέλεσμα εκτιμώ ότι δεν θα καθησυχάζει τις αγορές ότι οι τράπεζες “καθάρισαν” ούτε όμως και θα προκαλέσει πρόβλημα τόσο μεγάλο που θα οδηγήσει σε νέα κρίση.
Πηγή:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου