Η ΠΛΑΝΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΗΣ ΒΕΡΓΙΝΑΣ
Στον ίδιο χώρο το 1977-1980, ο καθ. Αρχαιολογίας Μαν. Ανδρόνικος ανακάλυψε δυο ασύλητους βασιλικούς τάφους τον ΙΙ και ΙΙΙ και τους απέδωσε στο βασιλιά Φίλιππο Β’ και στην τελευταία του σύζυγο μαζί με όλα τα χρυσοποίκιλτα κτερίσματα. Τον ΙΙΙο τον ονόμασε «Τάφο του Πρίγκηπα» [2] .
Τα παραπάνω συμπεράσματα του καθ. Ανδρόνικου δεν με είχαν πείσει.
Ο Φίλιππος Β’ είχε ταφεί εκεί 62 και ο γιος του Αρριδαίος 42 χρόνια πριν από την εισβολή του Πύρρου και κρίνεται αδύνατον να είχαν διασωθεί τα οστά τους. Τρεις καθηγητές Ανθρωπολογίας αποφάνθηκαν ότι «τα ανδρικά οστά του τάφου ΙΙ δεν ανήκαν στο Φίλιππο Β’» [3] .
Ύστερα από μια μακρόχρονη ερευνητική προσπάθεια, έγραψα το 1993 ένα σχετικό βιβλίο, στο οποίο παρουσίασα ιστορικά στοιχεία που αμφισβητούσαν τα παραπάνω συμπεράσματα του καθ. Ανδρόνικου [4] .
Μελέτησα για αρκετά χρόνια την αρχαία ελληνική και περσική ιστορία και τέχνη. Οι πληροφορίες που πήρα, με βοήθησαν σημαντικά στην ερμηνεία των κτερισμάτων και στην αποκάλυψη της ταυτότητας ενός ζεύγους με το δωδεκάχρονο παιδί τους που είχαν επαναταφεί στους ΙΙ και ΙΙΙ τάφους, μετά την εκδίωξη του Πύρρου το 273π.Χ.
Τα συμπεράσματα που κατέληξα μου έδωσαν τη δυνατότητα να γράψω το 2001 το δεύτερο βιβλίο «Ο ΙΙος βασιλικός τάφος της Βεργίνας αποκαλύπτει τον Μ.Αλέξανδρο».
Σήμερα 26 χρόνια μετά την ανακάλυψη των τάφων της Βεργίνας, έχω την χαρά και την ικανοποίηση να παρουσιάσω το παρακάτω σοβαρό θέμα με την ερμηνεία του οποίου ασχολήθηκα πρόσφατα.
Μέσα στα κτερίσματα του τάφου ΙΙ βρέθηκε από τον καθ. Ανδρόνικο ένα επίχρυσο περιλαίμιο διακοσμημένο με ρόδακες. Στους τέσσερις μεγάλους κύκλους του, διακρίνεται ένας έφιππος που καλπάζει, κρατώντας στο δεξιό υψωμένο χέρι του ένα αντικείμενο που μοιάζει με δέσμη από άνθη ή στεφάνι. Μεταξύ των ποδιών των αλόγων εικονίζονται κατά σειρά ένα ερίφιο, πιθανόν μικρό ελάφι, ένας σκύλος και ένας λαγός. Στο επάνω κυκλικό μέρος διακρίνονται μέλισσες και στους δυο μικρούς κύκλους εικονίζεται κεφαλή νέου, που έχει μεγάλη ομοιότητα με αυτήν του Μ.Αλεξάνδρου (Εικ.1).
Άλλο ένα παρόμοιο έργο βρέθηκε στον ίδιο τάφο πιθανόν για το λινοθώρακα του.
Βέβαια η ομοιότητα και μόνο μεταξύ δυο προσώπων δεν αποτελεί πάντοτε αποδεικτικό στοιχείο ταυτότητας. Εδώ όμως στην περίπτωση του περιλαιμίου, όπως θα φανεί από τα παρακάτω στοιχεία, φαίνεται καθαρά ότι ο εικονιζόμενος στους δυο μικρούς κύκλους ταυτίζεται αποκλειστικά με τον Μ.Αλέξανδρο και δεν τίθεται θέμα ομοιότητας με κάποιον άλλο.
Ο καθ. Ανδρόνικος στο βιβλίο του «Βεργίνα-Οι βασιλικοί τάφοι 1984» (σελ.189) γράφει για το περιλαίμιο αυτό, ότι μέσα στους δυο μικρότερους κύκλους, «εικονίζεται μετωπικά κεφαλή αγένειου νέου, πιθανόν Ηρακλή, αν ερμηνεύω σωστά ως λεοντή το σχηματοποιημένο κάλυμμα της κεφαλής».
• Από ότι βλέπουμε όμως δεν υπάρχει κάλυμμα στο κεφάλι, ούτε διακρίνονται γνωρίσματα λεοντής που να προσδίδουν, κατά τον καθ. Ανδρόνικο, πιθανή ομοιότητα με τον Ηρακλή. Άλλωστε οι παραστάσεις των μικρών ζώων στους τέσσερις κύκλους σχετίζονται κατά την Ελληνική Μυθολογία, με τον Διόνυσο και μόνο [5].
• Η ανάγλυφη κεφαλή που βλέπουμε, δεν είναι βέβαια έργο του Απελλή ή του Λεοχάρη, αναγνωρίζεται όμως από τις χαρακτηριστικές λεπτομέρειες του προσώπου του σε σύγκριση με άλλα έργα που εικονίζεται, ότι είναι αναμφισβήτητα του Μ.Αλεξάνδρου.
• Το υπόψη περιλαίμιο αποτελούσε εξάρτημα της πανοπλίας του Μ.Αλεξάνδρου και είναι πιθανόν το ίδιο που αναφέρει ο Πλούταρχος [6] ότι το έφερε πριν την έναρξη της μάχης στα Γαυγάμηλα το 331π.Χ. Εκτιμώ ότι μπορεί να συγκαταλεγόταν στα πολυτιμότατα δώρα που έστειλε, κατά τον Αρριανό [7] , με ειδική πρεσβεία ο βασιλιάς των Σκυθών της Ευρώπης στον Μ.Αλέξανδρο, όταν βρισκόταν στην Ασία.
• Από έρευνα μας, προκύπτει ότι άλλα δυο εξαρτήματα της πανοπλίας του, όπως είναι ο θώρακας (επιπόρπωμα) και το ξίφος, που ανακαλύφθηκαν στον τάφο ΙΙ από τον ίδιο καθηγητή, κατασκευάστηκαν, κατά τον Πλούταρχο [8] , το πρώτο στη Ρόδο και το δεύτερο στο Κίτιο της Κύπρου και δόθηκαν ως δώρα στον Μ.Αλέξανδρο (Εικ.2).
• Και τα δυο μοιάζουν καταπληκτικά με αυτά που βλέπουμε να φέρει ο Μ.Αλέξανδρος στο ψηφιδωτό της Πομπηίας, διακοσμημένα, μεταξύ των άλλων, και με τα εμβλήματα των δυο νησιών [9] .
• Κρίνεται βέβαιο ότι οι παραστάσεις στους τέσσερις κύκλους του περιλαιμίου σχετίζονται με τον Μ.Αλέξανδρο ως θεό Διόνυσο, ο οποίος στις μετακινήσεις του συνοδευόταν κατά την Ελληνική μυθολογία [10] από σκύλους, και σχετίζονταν και με αφιερωμένα σ’ αυτόν μικρά ζώα και μέλισσες, ίδια με αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω. Επιπλέον φρονώ, ότι συμβολίζουν την πορεία που ακολούθησε ο Μ.Αλέξανδρος και ο Διόνυσος στη Μ.Ασία - Παλαιστίνη, Αίγυπτο, Περσία, Ινδική.
• Κατά τους αρχαίους ιστορικούς, ο Μ.Αλέξανδρος ταύτιζε τον εαυτό του με τον Διόνυσο και ανακηρύχτηκε τελικά επίσημα θεός Διόνυσος [11] . Πίστευε ότι ακολουθούσε τα βήματα του στην εκστρατεία της Ασίας. Κατά τον Πλίνιο [12] ο ζωγράφος Πρωτογένης τον είχε ζωγραφίσει ως θεό Διόνυσο. Στην Πέλλα βρέθηκε αγαλματίδιο που αποδίδεται στον Αλέξανδρο ως Πάνα ή Διόνυσο. Στον τάφο ΙΙ βρέθηκαν πολλές ελεφαντοστέινες και χρυσές παραστάσεις του Διονύσου και της ακολουθίας του.
Η παρουσία της εικόνας του Μ.Αλεξάνδρου σε ένα εξάρτημα της πανοπλίας του αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός, που δίνει μια άλλη διάσταση στις πολυετείς αναζητήσεις του τάφου και των λειψάνων του στην Αίγυπτο. Αμφισβητεί όλες τις μυθοπλασίες και αμφιλεγόμενες μαρτυρίες που έχουν αλλοιώσει σε πολλές περιπτώσεις την αληθινή ιστορία του. Τέλος επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα μου, από όσα έχω γράψει μέχρι τώρα, ότι στη Βεργίνα βρισκόμαστε μπροστά στην επαναταφή όχι μόνο του Μ.Αλεξάνδρου αλλά ολόκληρης της οικογένειας του.
Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα μου: www.tdpapazois.gr
Συμπέρασμα
Όχι μόνο η πανοπλία, αλλά όλα τα ευρήματα, σε συνδυασμό με την «τοιχογραφία του κυνηγίου», την ηλικία των νεκρών κ.α., μου δίνουν το δικαίωμα να υποστηρίξω και τη δυνατότητα να παρουσιάσω σειρά στοιχείων που αποδεικνύουν ότι ο Μ.Αλέξανδρος επανατάφηκε μαζί με την οικογένειά του μετά το 273 π.Χ. στους βασιλικούς τάφους ΙΙ και ΙΙΙ της Βεργίνας.
www.tdpapazois.gr
Copyright © 2006
Τρ.Δ.Παπαζώης
Ιστορικός Ερευνητής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου